Werelden waar je in kunt stappen, op een stoel plaatsnemen, even zelf achter de bank kijken, aan kunt deelnemen. Je kunt het gordijn dichttrekken, maar je kunt ook op het podium plaatsnemen naast de ouders van Jans en een gesprek beginnen.
Kijk maar: Jans maakt een grapje tegen zijn vader, vriendelijk kijkt zijn moeder naar haar zoon. Hij kan er zo bij gaan zitten. Al heeft hij zichzelf in het werk slechts als foto op de kast in het midden geplaatst.
Alledaagse scènes waarin rollen zijn omgedraaid
Het werk is groot. Levensgroot. Vaak kijkt iemand je direct aan, zodat je deel uitmaakt van de scene. Je bent medeplichtige of tenminste toeschouwer. Misschien kun je invloed uitoefenen op wat er daarna gebeurt.
Jans schept een beeld, een scène,  waar veel in te lezen valt. Zoals een regisseur middels scènes een verhaal vertelt dat zich daar tussen afspeelt.
De scène is alledaags maar eigenlijk juist weer helemaal niet. Het wringt en schuurt. Rollen zijn omgedraaid, spanningen tussen mensen voelbaar hoewel er geen grote emoties van hun gezicht zijn af te lezen. Dat geeft ruimte, suggesties die jezelf kunt invullen.
Doorgaan tot hij het niet meer begrijpt
Veel thema’s zitten er in zijn hoofd. Daar speelt hij mee. Verschuift perspectieven, wisselt rollen. Hoe gaat hij dat verbeelden? Hij kiest personages, fotografeert die (familie, vrienden, en ook hijzelf zijn vaak terug te vinden) en schuift daarmee op zijn computer. Heel precies. Dichtbij elkaar, iets verder, wat gebeurt er dan? Net zolang tot hij zelf ook niet meer begrijpt hoe het zit, en nieuwsgierig wordt naar wat er zich afspeelt.
Jans gaat ons dus niet iets ‘uitleggen’, maar nodigt je uit zelf te denken. En wat mij betreft: te voelen! Hoe reageer je, wat roept het op, wat herken je, wat vind je gek of voelt gênant.
Ooit zat ik tijdens Big Art een tijdje te kijken naar bezoekers die naar De Introductie keken. Een menshoge tekening van Jans waarop drie dames een blote man inspecteren. Ja, zoals slaven vroeger gekeurd werden door potentiële kopers. Maar wat gebeurde hier nu? Je voelde de soms geforceerde nonchalance waarop er naar het precies getekende naakt werd gekeken. En gekke gesprekjes die ik opving over duiding van de scène. Zelf keek ik dus ook lang en ja, ik kan me nog veel details herinneren. Het type dames, de kleuren, de houding van de man, de Dirk-tas.
Oliepastel
En dit alles neergezet met ‘krijtjes’ in een weergaloze stijl. Want tekenen dat kan die Jans ja. Al roept hij dat het lastig precies werken is met die dikke oliepastel-krijtjes, hij maakt er prachtige gezichten mee, precieze aders op een piemel, dunne lijnen van een kooitje. Het levert fluweelzachte beelden in heldere kleuren op. Als je niet goed kijkt, denk je algauw dat het werk in olieverf is gemaakt.
Jans in Huis
Wil je zo’n grote scene van 2×3 meter thuis aan je muur? Misschien toch een beetje gek zo’n blote man verderop in de kamer. Maar blote vrouwen worden al heel lang overal aan muren gehangen. Dus zo gek is dat eigenlijk niet.
Jans maakt ook kleine werkjes. Ook die bevatten veel verhaal. Een soort props uit de scènes.
Details als een stapeltje handdoeken, een gebaar, een piemel in ruste. Ook deze beelden kun je voelen. Zoals bij ‘Up’. Gekocht door iemand die zich direct dat gebaar herinnerde van je armen strekken en zo je billen van een muurtje oplichten (veel mooier de billen zo natuurlijk om te tekenen, dan platte ‘zit-billen’, zei Jans).
Ook fijn is het meisje met haar ‘White Dots’-rok, die op een stoel klom om uit het raam te kijken (of is daar iets anders aan de hand?). Nu het in hun huis hangt kunnen ze er nog vaak over fantaseren. Soms maakt Jans van zo’n klein werk weer een indrukwekkende grote versie. Zoals de twee stoelen waar ik al eerder over schreef. Dat zal impact hebben op je huis. VOUCH
Wie is die Jans
Ik voelde me welkom in zijn atelier. Jans vertelt open over zijn werk. Ooit opgeleid als leraar, kan hij dat goed. Pas halverwege die opleiding besefte hij dat hij ook kunst-maken als vak en leven kon kiezen. Na de Academie voor beeldende kunsten Minerva in Groningen, werd hij gekozen voor de Masterstudie Rijksakademie in Amsterdam. Toen maakte hij abstract werk en was nog erg op zoek. Nu vele jaren later zijn de beelden op papier zeer herkenbaar en worden gezien in collecties van musea, ziekenhuizen en ook in privécollecties thuis.
Mee op atelierbezoek?
Ik mag weer op bezoek in zijn atelier op het oude kazerneterrein in Ede. En je mag mee. Laat me weten als je interesse hebt info@kunstopdeklapstoel.nl
We stellen een groepje samen. En dan kun je zijn werk in het echt zien. Je verbazen over de warme, kleurige beelden. En je verhouden tot de personen in de scènes. Of hebberig worden van de vele kleine beelden die zo precies zijn getekend zoals alleen Jans dat kan in krijt.
Daarna kun je uitwaaien in het bos of de uiterwaarden daar in de buurt. Of bijvoorbeeld nóg meer kunst gaan kijken in het net geopende Museum Arnhem.
Meer werk op zijn website: www.jansmuskee.nl
En lees daar vooral het stuk van Meta Knol; onder text
Nog een leuk filmpje van Kunstpunt Groningen waarin Jans over zijn werkwijze vertelt:
