Met genoegen neem ik dit blog van Anook Cleonne over, want:
Ik ben het er zoooo mee eens en ‘Kijk, daar heb je wat aan!”
Voor als je deze zomer eindelijk eens de tijd hebt om echt te kijken naar kunst: Kijktips van Anook om van kijken naar zien te komen.
9 seconden!
Zoveel tijd geven we een kunstwerk gemiddeld om ons te raken als we in een museum rondlopen!
Ergens in de loop der tijden is er het geloof in geslopen dat kunst alleen goed is als het je onmiddellijk raakt, je uit te schoenen zwiept, of minstens naar de keel grijpt en jou sprakeloos terugwerpt op jezelf…
Ik noem dit het patsboem principe. En soms, als je geluk hebt, gebeurt het ook echt zo. Net als in de liefde.
Kunst, zo is een gangbare gedachte, is een kwestie van gevoel…
Dat patsboemprincipe doet kunst, de maker, maar vooral onszelf als kijker veel te kort!
Want net als dat we allemaal wel weten dat de ware liefde zich niet in één swipe zichtbaar maakt, is ook kunst gebaat bij aandachtig kijken.
Eerlijk?
Eerlijk toegegeven; als we kijken naar een kunstwerk gebeurt er vaak bar weinig. Oók bij mij. Vaak komen we niet verder dan dat we iets mooi of niet mooi vinden. Daar stokt ons kijken en denken dan; we lopen verder.
En dat dan meestal in die 9 seconden…
Zonde
Vandaar dus nu deze blog, waarin ik je meeneem op ‘Kijk-avontuur’, want kijken en zien zijn twee heel verschillende dingen.
Iemand vergeleek het voor mij ooit met schaken: dat je pas, als je hebt leren schaken, opgewonden kan worden van een mooie zet! En ja, zo kan dat ook met een kunstwerk, dat het je pas emotioneel raakt als je hebt léren kijken.
Ok, let’s go.
#1 NEEM DE TIJD!
De eerstvolgende keer dat je in een museum of galerie bent, neem de tijd en kijk naar weinig! Bekijk maar een paar kunstwerken in plaats van langzaam kuierend langs de hele collectie.
Stel daarbij je oordeel uit!
We hebben vaak haast om tot een mening, een uitspraak, over een werk te komen.
Alsof we willen aantonen dat we het werk “snappen”.
Nergens voor nodig en contraproductief om echt te leren kijken. Onze drang tot oordelen zit ons kijkplezier in de weg! Zelfstandig oordelen is, zo zegt filosoof Mieke Boon, vaak lastiger dan we ons realiseren. Een oordeel vormen is niet zoiets als het hebben van een mening. Dat laatste is niet zo moeilijk, maar een oordeel vormen vraagt tijd en aandacht. En kijken naar kunst kan, volgens mevrouw Boon, een goede manier zijn om die oordeelsvorming wat dieper te onderzoeken.
Maar goed, je hebt dus een werk gevonden waar je eens goed voor wilt gaan zitten, je houdt je mening even voor je, en dan?
Vraag je eens het volgende af: wat gebeurt hier? En waaraan zie ik dat? Probeer daarbij vooral te kijken met je ogen: oftewel objectief.
Het idee dat je onmiddellijk iets zou moeten vinden, geeft namelijk vooral onrust en leidt af van het kijken. Waarom zou je willen weten of dat werk goed is?
Feitelijk kijken, gewoon zo precies mogelijk beschrijven wat je ziet, lijkt misschien saai, maar voorkomt dat je alleen maar afgaat op je eerste indruk. Je hebt iets wel gezien, maar (nog) niet echt bekeken.
Bij verschillende genre’s passen verschillende vragen:
Anything goes, maar letterlijke vragen helpen altijd. Welke tijd is het bijvoorbeeld op een schilderij, welk seizoen. Komt de manier waarop er getekend of geschilderd is, overeen met wát er afgebeeld is? Kan je de emotie of gemoedstoestand van de schilder wellicht halen uit zijn manier van schilderen en waar blijkt dat voor jou uit?
Bij portretten kan je je afvragen of je mensen kent op wie deze persoon lijkt, of je bevriend zou zijn met zo iemand? (Toen ik een tijdje in Rome woonde zag ik in eens allemaal Davids op straat lopen.) En waarom dan? Kan je iemands karakter uit een portret opmaken?
En bedenk dan dat deze vragen, bijvoorbeeld over iemands karakter, niet alleen over degene die voor jouw neus is afgebeeld gaan. Ze vertellen ook wat over jou en mij. Over hoe je aan je oordelen komt, bijvoorbeeld over mensen die je nog niet kent.
Kijk, zó leert kijken naar kunst, je kijken naar jezelf!
En dáár willen we toch wel meer dan 9 seconden de tijd voor nemen nietwaar?
Tips voor fijne plekken om jouw kijken te oefenen deze zomer?
Het kunst en poëzie festival in Watou en de Dokumenta in Kassel kan ik je zeker aanraden te bezoeken. Misschien lopen we elkaar daar dan wel tegen het lijf!
Heb je zin in een persoonlijk rondje?
Op 15, 16 en 17 juli ben je welkom in mijn eigen atelier weer open tijdens mijn traditionele atelier stock sale.
Vanaf 7 juli gooi ik ook de reserveringen site open. Voor als je wél wil, maar niet kán komen.
www.anookcleonne.nl
Atelier Stock Sale
En als je dacht, huh, Ik ken die ogen…
Klopt, dit zijn de mijne!
Soms, als ik vast zit, dan schilder ik mezelf. Dat is het enige model dat het uithoudt mij:)