De kunst van het kijken in het Stedelijk

Openingsfeest nieuwe tentoonstelling Amsterdam Magisch Centrum 

Onthoud in ieder geval: Stedelijk Museum Amsterdam is vrijdag open tot 22.00 uur en rest van de week (ook maandag!) van 10.00 tot 18.00 uur.
Dit wordt een moeilijk stukje (voor mij) omdat ik het goed wil overbrengen. Het is een onderwerp waarin ik een ‘zendingsdrang’ voel en dat kan heel irritant zijn voor een lezer.

Avond samen kunst kijken
Ik ging een avond KunstKijken in het Stedelijk Museum Amsterdam o.l.v. Michal Butink.

De Tor en ik fietsten naar het museum. In de hal liep de culturele jetset op hoge hakken rond, speelde een DJ en werd champagne geschonken. Mooi begin leek me. Alleen maakte dit openingsfeest dat Michal (leuke en zeer professionele vrouw die ik ken van een project) andere kunstwerken voor ons moest zoeken om die rustig te kunnen bekijken.

We gaan met een groepje op een andere manier naar een werk kijken. Tsja, wat is dan die ene manier? Denk maar eens na hoe je meestal zelf een schilderij (in een museum*) benaderd.
Bijvoorbeeld: je gaat staan, je kijkt, interpreteert, associeert. Je buigt je naar het bordje om te lezen wat de kunstenaar bedoelde (in de woorden van de conservator).

VTS
We begonnen met de VTS manier van kijken (Visual Thinking Strategies). Ooit onderzocht het hoofd van de educatieafdeling van het MOMA in NY de ervaringen van zijn museumbezoekers.
Conclusie: top leuk, mooi, plezier. Helemaal goed dus. Maar… de bezoekers konden achteraf nauwelijks nog iets concreet navertellen. Wat ze gezien hadden, van wie en waarom. En ja, als educator wil je toch dat er iets meer beklijft van zo’n bezoek.

Drie vragen
Uiteindelijk ontwikkelde de educator en zijn team een manier van kijken die gebaseerd is op drie (ja slechts 3) vragen. Daar kan ik nog heel veel over vertellen. Ik heb er zelf cursus in gedaan (ja cursus over 3 vragen). Hoe je kinderen aan de hand van kunst leert kijken, luisteren naar elkaar, leren beargumenteren, hoe ze nieuwe woorden leren, andermans gezichtspunten ontdekken etc etc. Ook voor volwassenen is het een mooie ontdekkingstocht. Voor elke leeftijdsgroep is het een superleuke ervaring.

Je kijkt, je kijkt lang, je ontdekt heel diverse gezichtspunten, er ontstaan andere interpretaties op verschillende niveaus: van kleur, interpretatie, associatie, kunstgeschiedenis. Alles is mogelijk en brengt de groep zelf in. De facilitator biedt geen kennis, die breng je zelf. En dat is spannend en vaak heel grappig. Het kunstwerk dat je bekeek, zal je nooit meer vergeten

Zelf ervaren
Snappen jullie het een beetje? Nee natuurlijk. Dat kan ook niet omdat je het moet ervaren. Dus ga vooral een keer met Michal mee. En ik zal ook zelf eens iets organiseren (na de vakantie…).

VTS en VT
Ik vond het weer heel leuk om te doen en zal de schilderijen waar we samen naar keken inderdaad niet meer vergeten. We deden éénmaal de VTS methode en tweemaal VT (Visual Thinking) en nog een vrolijke eindopdracht. Dat gaf een mooi palet van mogelijke andere manieren van kijken. Al denk ik dat het beter inzicht geeft als je 1 methode meerdere keren doet zodat je kunt ervaren hoe divers de gesprekken kunnen verlopen. Morgen (deel 2 De Kunst van het Kijken) vertel ik over de andere manieren waarmee we een kunstwerk te lijf gingen. Voor vandaag is het genoeg zo.

Wil je meer over VTS weten? Wat de drie vragen zijn 🙂
Kijk maar op de website van VTS Nederland www.vtsnederland.org of naar www.beeldmakers.info (van Michal Butink).

*) Een kunstwerk bij jezelf aan de muur bekijk je vaker, in wisselende omstandigheden en stemmingen. Daar bouw je een band mee op. Maar dat is weer een ander onderwerp waar ik ‘zendingsdrang’ voel.

Klik op foto voor vergroting en meer informatie:

Michal Butink legt iets over VTS uit (deelnemersvan de groep kijken nog wat bedenkelijk).

Kunstkijken middels VTS olv Michal Butink